Изворни код странице Kvantitativni odnos strukture i aktivnosti

Modeli '''kvantitativnog odnosa strukture i aktivnosti''' ({{jez-eng-lat|Quantitative structure–activity relationship}}) ('''-{QSAR}-''' modeli) su [[regresiona analiza|regresioni]] ili klasifikacioni modeli koji se koriste u hemijskim i biološkim naukama i inženjerstvu. Poput drugih regresionih modela, -{QSAR}- regresioni modeli povezuju set prediktivnih promenljivih (X) sa potentnošću, [[Zavisna i nezavisna promenljiva|zavisnom promenljivom]] (Y). Klasifikacioni QSAR modeli definišu relaciju između prediktivnih promenljivih i kategorijske vrednosti zavisne promenljive. U -{QSAR}- modelima, prediktori se sastoje od fiziko-hemijskih svojstava ili teoretskih molekulskih parametara hemikalija, dok -{QSAR}- rensponsna promenljiva može da bude [[biološka aktivnost]] hemikalija. -{QSAR}- modeli sumiraju odnos između [[hemijska struktura|hemijskih struktura]] i biološke aktivnosti i omogućavaju [[prediktivna inferencija|predviđanje]] aktivnosti novih hemikalija. Srodan termin je ''kvantitativni odnos strukture i svojstva'' (''QSPR''), u kom slučaju je hemijska osobina zavisna promenljiva. Ukratko, -{QSAR}- i -{QSPR}- sadrže odnos između molekulskih parametara kojim se opisuju jedinstvena fiziko-hemijska svojstva seta jedinjenja u kontekstu njihovih bioloških aktivnosti ili hemijskih osobina.<ref name = "Nantasenamat_2009">{{cite journal|vauthors=Nantasenamat C, Isarankura-Na-Ayudhya C, Naenna T, Prachayasittikul V | title = A practical overview of quantitative structure-activity relationship | journal = Excli J. | volume = 8 |year=2009 |pages=74-88}}</ref><ref name = "Nantasenamat_2010">{{cite journal|vauthors=Nantasenamat C, Isarankura-Na-Ayudhya C, Prachayasittikul V | title = Advances in computational methods to predict the biological activity of compounds | journal = Expert Opin. Drug Discov. | volume = 5 |year=2010 | doi = 10.1517/17460441.2010.492827 |pages=633-54}}</ref>

Na primer, biološka aktivnost se može kvantitativno izraziti kao koncentracija supstance neophodna da se proizvede dati biološki respons. Dodatno, kad su fizikohemijska svojstva ili strukture numerički izražene, moguće je utvrditi matematičku relaciju, ili kvantitativni odnos strukture i aktivnost, između njih. Matematički izraz se, ako je pažljivo testiran,<ref name = "Tropsha_2003">{{cite journal|vauthors=Tropsha A, Gramatica P, Gombar VJ | title = The Importance of Being Earnest: Validation is the Absolute Essential for Successful Application and Interpretation of QSPR Models | journal = QSAR &Comb. Sci. | volume = 22 |pages=69-77 |year=2003 | doi = 10.1002/qsar.200390007 }}</ref><ref name = "Gramatica_2007">{{cite journal|last=P|first=Gramatica| title = Principles of QSAR models validation: internal and external | journal = QSAR &Comb. Sci. | volume = 26 |pages=694-701|year=2007 | doi = 10.1002/qsar.200610151 }}</ref><ref name="Chirico_Gramatica_2012">{{cite journal|vauthors=Chirico N, Gramatica P | title = Real external predictivity of QSAR models. Part 2. New intercomparable thresholds for different validation criteria and the need for scatter plot inspection | journal = J Chem Inf Model | volume = 52 | issue = 8 |pages=2044-58 |year=2012 | pmid = 22721530 | doi = 10.1021/ci300084j }}</ref> može zatim koristiti za predviđanje modelovanog responsa drugih hemijskih struktura, uz pažljivu proveru domena primenljivosti.

-{QSAR}- ima formu [[matematički model|matematičkog modela]]:
* <math>\;\text{Aktivnost} = f(\text{fizikohemijska svojstva i/ili strukturna svojstva})+\text{Greška}</math>

Greška sadrži [[greška modela|grešku modela]] ([[bajas estimatora|bajas]]) i eksperimentalnu varijabilnost, drugim rečima, varijabilnost merenja nezavisnu od ispravnosti modela.

== Vidi još ==
* [[ADME]]
* [[Heminformatika]]
* [[Farmakokinetika]]
* [[Farmakofor]]

== Reference ==
{{reflist|2}}

== Literatura ==
{{Литература|30em}}
* {{Cite book|ref=harv|author = Selassie CD | editor = Abraham DJ | title = Burger's medicinal Chemistry and Drug Discovery | edition = 6th | volume = 1 | publisher = Wiley | location = New York |year=2003 | origyear=|pages=1–48}}
{{Литература крај}}

== Spoljašnje veze ==
{{Commonscat|Quantitative structure activity relationship}}
* {{cite web|url=http://www.qsar.org/ | title = The Cheminformatics and QSAR Society |date=| format = | work = | publisher = | language = | archiveurl = | archivedate=| quote = | accessdate=11. 5. 2009.}}
* {{cite web|url=http://www.3d-qsar.com/ | title = The 3D QSAR Server |date=| format = | work = | publisher = | language = | archiveurl = | archivedate=| quote = | accessdate=18. 6. 2011.}}
* {{cite web|url=http://www.natureprotocols.com/2007/03/05/development_of_qsar_models_usi_1.php| title =Nature Protocols: Development of QSAR models using C-QSAR program|date =| format =| work =| publisher =Nature Protocols| language =| archiveurl =https://web.archive.org/web/20070501144332/http://www.natureprotocols.com/2007/03/05/development_of_qsar_models_usi_1.php| archivedate =01. 05. 2007| quote =A regression program that has dual databases of over 21,000 QSAR models| doi =10.1038/nprot.2007.125| accessdate=11. 5. 2009.|url-status=dead| df =}}
* {{cite web|url=http://www.qsarworld.com| title =QSAR World|date =| format =| work =| publisher =| language =| archiveurl =https://web.archive.org/web/20090425113637/http://www.qsarworld.com/| archivedate =25. 04. 2009| quote =A comprehensive web resource for QSAR modelers| accessdate=11. 5. 2009.|url-status=dead| df =}}

{{Medicinska hemija-lat}}

{{normativna kontrola}}

[[Категорија:Рачунска хемија]]
[[Категорија:Медицинска хемија]]
[[Категорија:Фармакологија]]
[[Категорија:Хеминформатика]]