Изворни код странице Živa(II) fulminate

{{Chembox-lat
|  Watchedfields = 
|  verifiedrevid = 
|  Name = Živa(II) fulminate
|  ImageFile = Mercury fulminate.svg
|   ImageSize = 
|   ImageAlt = 
|   ImageCaption = 
|  ImageFile1 = Mercury-fulminate-3D-vdW.png
|   ImageSize1 = 
|   ImageAlt1 = 
|   ImageCaption1 = 
|  ImageFile2 = Mercury-fulminate-xtal-3D-vdW.png
|   ImageSize2 = 
|   ImageAlt2 = 
|   ImageCaption2 = 
|  ImageFile3 = Mercuryfulminate puryfied.jpg
|   ImageSize3 = 
|   ImageAlt3 = 
|   ImageCaption3 = 
|  ImageFile4 = 
|   ImageSize4 = 
|   ImageAlt4 = 
|   ImageCaption4 = 
|  ImageFileL1 = 
|   ImageFileL1_Ref = {{chemboximage|correct|}}
|   ImageSizeL1 = 
|   ImageAltL1 = 
|   ImageCaptionL1 = 
|  ImageFileR1 = 
|   ImageFileR1_Ref = {{chemboximage|correct|}}
|   ImageSizeR1 = 
|   ImageAltR1 = 
|   ImageCaptionR1 = 
|  ImageFileL2 = 
|   ImageFileL2_Ref = {{chemboximage|correct|}}
|   ImageSizeL2 = 
|   ImageAltL2 = 
|   ImageCaptionL2 = 
|  ImageFileR2 = 
|   ImageFileR2_Ref = {{chemboximage|correct|}}
|   ImageSizeR2 = 
|   ImageAltR2 = 
|   ImageCaptionR2 = 
|  IUPACName = 
|  IUPACName_hidden = yes
|  SystematicName = 
|  OtherNames = 
| Section1 = {{Chembox Identifiers-lat
|  Abbreviations = 
|  CASNo = 628-86-4
|  CASNo_Comment = 
|  CASNo_Ref = {{cascite|correct|CAS}}
|  CASNos = 
|  CASOther = 
|  PubChem = 11022444
|  PubChem_Ref = {{Pubchemcite|correct|Pubchem}}
|  PubChem_Comment = 
|  PubChem5 = 
|  PubChem5_Comment = 
|  PubChemOther = 
|  ChemSpiderID = 9197626
|  ChemSpiderID_Ref = {{chemspidercite|correct|chemspider}}
|  ChemSpiderID_Comment = 
|  ChemSpiderID5 = 
|  ChemSpiderIDOther = 
|  EINECS = 
|  EC-number = 
|  EINECSCASNO = 
|  UNNumber = 
|  UNII = 
|  UNII_Ref = {{fdacite|correct|FDA}}
|  DrugBank = 
|  KEGG = 
|  KEGG_Ref = {{keggcite|correct|kegg}}
|  MeSHName = 
|  ChEBI = 39152
|  ChEBI_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
|  ChEMBL = 
|  ChEMBL_Ref = {{ebicite|correct|EBI}}
|  RTECS = 
|  ATCvet = 
|  ATCCode_prefix = 
|  ATCCode_suffix = 
|  ATC_Supplemental = 
|  SMILES = [Hg].[O-][N+]#[C].[O-][N+]#[C]
|  InChI = 1/2CNO.Hg/c2*1-2-3;/rC2HgN2O2/c6-4-1-3-2-5-7
|  StdInChI = 1S/2CNO.Hg/c2*1-2-3;
|  StdInChI_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
|  StdInChIKey = MHWLNQBTOIYJJP-UHFFFAOYSA-N 
|  StdInChIKey_Ref = {{stdinchicite|correct|chemspider}}
|  Beilstein = 
|  Gmelin = 
|  3DMet = 
}}
| Section2 = {{Chembox Properties-lat
|C=2 |Hg=1 |N=2 |O=2 
|  MolarMass = 284,624
|  Appearance = 
|  Density = 
|  MeltingPt = 
|  Melting_notes = 
|  BoilingPt = 
|  Boiling_notes = 
|  LogP = 
|  VaporPressure = 
|  HenryConstant = 
|  AtmosphericOHRateConstant = 
|  pKa = 
|  pKb = 
|  Solubility = 
|  SolubleOther = 
|  Solvent = 
|  Sheet Resistance = 
|  Methacrylate Equiv Wt = 
|  Bulk Conductivity = 
}}
| Section3 = {{Chembox Structure-lat
|  CrystalStruct = 
|  Coordination = 
|  MolShape = 
}}
| Section4 = {{Chembox Thermochemistry-lat
|  DeltaHc = 
|  DeltaHf = 
|  Entropy = 
|  HeatCapacity = 
}}
| Section5 = {{Chembox Pharmacology-lat
|  AdminRoutes = 
|  Bioavail = 
|  Metabolism = 
|  HalfLife = 
|  ProteinBound = 
|  Excretion = 
|  Legal_status = 
|  Legal_US = 
|  Legal_UK = 
|  Legal_AU = 
|  Legal_CA = 
|  PregCat = 
|  PregCat_AU = 
|  PregCat_US = 
}}
| Section6 = {{Chembox Explosive-lat
|  ShockSens = 
|  FrictionSens = 
|  ExplosiveV = 
|  REFactor = 
}}
| Section7 = {{Chembox Hazards-lat
|  ExternalMSDS = 
|  EUClass = 
|  EUIndex = 
|  MainHazards = 
|  NFPA-H = 
|  NFPA-F = 
|  NFPA-R = 
|  NFPA-O = 
|  RPhrases = 
|  SPhrases = 
|  RSPhrases = 
|  FlashPt = 
|  Autoignition = 
|  ExploLimits = 
|  LD50 = 
|  PEL = 
}}
| Section8 = {{Chembox Related-lat
|  OtherAnions = 
|  OtherCations = 
|  OtherFunctn = 
|  Function = 
|  OtherCpds = 
}}
}}

'''Živa(II) fulminat''', ili '''Hg(CNO)<sub>2</sub>''', je primarna eksplozivna materija. Izuzetno je osetljiva na trenje, toplotu i udar i uglavnom se koristi kao okidač za druge [[eksploziv]]e u udarnim kapislama i [[detonator]]ima. [[Živa(II) cijanat]], iako mu je hemijska formula identična, ima drugačiji atomska raspored; [[cijanat]] i fulminat anjoni su izomeri.

Prvi put je korišćen kao paljenje u malim udarnim bakarnim kapislama počevši od 1820-ih, živin fulminat brzo je zamenio [[kremen]]e kao sredstvo za paljenje punjenja [[Барут|crnog baruta]] u vatrenom oružju sa cevnim punjenjem. Kasnije, tokom kasnog 19. veka i većeg dela 20. veka, živin fulminat je široko korišćen u inicijatorima za samostalno punjenje puščanog i pištoljskog streljačkog metka; bio je jedini praktični [[detonator]] za ispaljivanje [[projektil]]a do početka 20. veka.<ref name=wisniak>{{cite journal | last=Wisniak | first=Jaime | title=Edward Charles Howard. Explosives, meteorites, and sugar | journal=Educación Química | publisher=Universidad Nacional Autonoma de Mexico | volume=23 | issue=2 |date=2012 |language=en| issn=0187-893X | doi=10.1016/s0187-893x(17)30114-3 | pages=230–239| doi-access=free }}</ref> Živin fulminat ima jasnu prednost u odnosu nad [[kalijum hlorat]]om jer nije korozivan, ali je poznato da slabi sa vremenom, raspadajući se na svoje sastavne elemente. Rezultirajuća redukovana živa koja nastaje formira amalgame sa mesingom patrona i tako ga slabi. Danas je živin fulminat zamenjen u inicijatorima efikasnijim hemijskim supstancama. Oni nisu korozivni, manje toksični i stabilniji tokom vremena; oni uključuju [[olovo azid]], [[olovo stifnat]] i derivati [[tetrazen]]a. Pored toga, nijedan od ovih jedinjenja ne zahteva živu za proizvodnju, čije zalihe mogu biti nepouzdane u ratu.

'''Živa(II) fulminate''' je takođe i [[organsko jedinjenje]], koje sadrži 2 [[atom]]a [[ugljenik]]a i ima [[Молекулска маса|molekulsku masu]] od 284,624 [[Јединица атомске масе|-{''Da''}-]].

== Istorija ==

Alhemičari iz kasnog 17. veka, kao što je Johan Kunkel fon Levenstern, već su uspeli da proizvedu živin fulminat. Godine 1799. engleski hemičar [[Edvard Hauard]] je slučajno izolovao jedinjenje. Njegovo otkriće dolazi iz eksperimenata alhemičara da pronađu lek za sifilis koristeći živu koja je već pokazala isceliteljske sposobnosti. Otkriveno je da se živa može rastvoriti u [[Азотна киселина|azotnoj kiselini]], a ako se doda [[etanol]] dobija se '''živin fulminat'''.

Ovaj postupak se pripisuje Holanđaninu Kornelijusu van Drebelu koji je tokom opsade La Rošela napravio torpeda sa udarnim upaljačem, kako je 1621. izvestio Englez Joahim Morzijus u svom članku „Tractatus de kuinta Essentia“. Njegov hemijski sastav je identifikovao Kunckel 1690. godine, a zatim su ga potvrdili Bergman (1769 ) i Šele (1777).

Ovaj spoj otkriven je od strane Bertholleta 1788., dok je kasnije proces sinteze razvijen živin fulminat od strane Edvarda Čarlsa Houarda 1799, on je slučajno izolovao jedinjenje; uključuje ponovno uzimanje rastvora živog(II) nitrata u etanolu (<chem>C2H5OH</chem>) dobijenog dejstvom azotne kiseline na živu.<ref>{{Cite journal
| autor = Edward Charles Howard
| naslov = On a New Fulminating Mercury
| časopis = Philosophical Transactions of the Royal Society
| godina = 1800
| lokacija = London
| volume = 90
| stranice = 204-238
| doi = 10.1098/rstl.1800.0012
| jezik = engleski
}}</ref> Edvard Čarls Houard je bio prvi koji je precizno opisao njegova eksplozivna svojstva. Tačno 1800. godine, u Francuskoj, Lulijen Leroa je otvorio prvu fabriku za proizvodnju '''živinog fulminata''', ali je umro zajedno sa svojim šurakom u eksploziji.

Godine 1821. Englez Rajt je proizveo prve kapsule sa živinim fulminatom i već 1836. godine u Francuskoj je proizvedeno 800 miliona kapsula u jednoj godini koristeći preko 15 tona žive.

[[Alfred Nobel]] je otkrio prenos [[Detonacija|detonacije]] sa fulminata na [[nitroglicerin]].

Prvo testiran i korišćen kao eksplozivni sastojak, brzo je počeo da se koristi kao primarni eksploziv za municiju, u bakarnim ili mesinganim kapsulama nazvanim "prajmeri", krajem 1830-ih. Tako je brzo zamenio kremen kao sredstvo za paljenje crnog baruta koji se koristio u puščanim mecima punjenim na usta cevi.

Sedamdeset godina kasnije, krajem XIX veka i uglavnom tokom XX veka, '''živin fulminat''' je zamenio [[kalijum hlorat]] u prajmerama za municiju za puške, pištolje i čaure . Ima važnu prednost u odnosu na kalijum hlorat: nije korozivan , ali ima tendenciju da oslabi ili postane nestabilan tokom vremena.

Do [[Други светски рат|Drugog svetskog rata]], praktično svi prajmeri za patrone za puške, karabine i revolvere i drugih udarnih metaka (uključujući i granate) bili su zasnovani na bazi živinog fulminata.

Zbog svoje opasnosti<ref>INRS, [http://www.inrs.fr/inrs-pub/inrs01.nsf/intranetobject-accesparreference/FT%2055/$file/ft55.pdf Fiche toxicologique 55 : mercure et ses composés minéraux] {{Wayback|url=http://www.inrs.fr/inrs-pub/inrs01.nsf/intranetobject-accesparreference/FT%2055/$file/ft55.pdf |date=20111108110533 }}, 1997.</ref>{{,}}<ref name=MT54>[http://medtrav54.free.fr/Nancy_05/Nancy/JDVHg.doc Toxicologie du mercure] (Word), Fiche formation, Médecine du travail-54, 18</ref>, i njegovu toksičnost zbog jona žive, postepeno se zamenjuje jedinjenjima koja su takođe toksična, ali manje jaka i lakša za proizvodnju u vreme rata:

* [[olovo azid]] - PbN<sub>6</sub>;
* [[olovo stifnat]] (trinitrorezorcinat) C<sub>6</sub>HN<sub>3</sub>O<sub>8</sub>Pb;
* derivati tetrazena, uključujući eksplozivni [[tetrazen]].

Početkom 20. veka samo u [[Nemačka|Nemačkoj]] je proizvedeno oko {{convert|100.000|kg|lb}} '''živinog fulminata'''.<ref name="physorg.com">[http://www.physorg.com/news107176552.html 300 years after discovery, structure of mercury fulminate finally determined (physorg.com)]</ref>

Bio je ključna komponenta u detonatorskim kapislama koje su omogućile pouzdanije i kontrolisanije detoniranje [[dinamit]]a i drugih [[eksploziv]]a.

== Priprema ==

'''Živa(II) fulminat''' se priprema tako što se rastvara živa u azotnoj kiselini i dodaje [[etanol]] u rastvor. Prvi put je pripremljen od strane Edvarda Čarlsa Hauarda 1800.<ref>{{cite journal
| title = On a New Fulminating Mercury
| author = Edward Howard
| journal = [[Philosophical Transactions of the Royal Society of London]]
|date= 1800
| volume = 90
| issue = 1
| pages = 204–238
| doi = 10.1098/rstl.1800.0012
| s2cid = 138658702
| doi-access = 
}}</ref><ref name=wisniak/> Kristalna struktura ovog jedinjenja utvrđena je tek 2007.<ref>{{cite journal |author1=W. Beck |author2=J. Evers |author3=M. Göbel |author4=G. Oehlinger |author5=T. M. Klapötke | title = The Crystal and Molecular Structure of Mercury Fulminate (Knallquecksilber) | journal = [[Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie]] |date= 2007 |volume = 633 | issue = 9 | pages = 1417–1422 | doi = 10.1002/zaac.200700176| doi-access = free }}</ref>

Srebrni fulminat se može pripremiti na sličan način, ali je ova so je još nestabilnija od živinog fulminata; može da eksplodira čak i pod vodom i nemoguće ga je akumulirati u velikim količinama jer detonira pod sopstvenom težinom.<ref>{{Cite web |title=The Sciences - Fulminating Substances |author= |website=Scientific American |date=11 June 1853 |url= https://www.scientificamerican.com/article/fulminating-substances-1853-06-11/}}</ref>

== Proizvodnja ==

Način pripreme je već opisan u alhemijskim spisima. Priprema se vrlo jednostavno, dejstvom [[alkohol]]a na rastvor živinog nitrata u [[Азотна киселина|azotnoj kiselini]].<ref>{{Citiranje knjige | prezime = Urbanski | ime = Tadeusz | naslov = Chemistry and technology of explosives (Hemija i tehnologija eksploziva) | volume = Tom 3: Eksplozivne materije | izdanje = Prvo englesko izdanje | izdavač = Pergamon Press / PWN - Polish Scientific Publishers (Poljski naučni izdavači) | mesto = Varšava | godina = 1967 | str = 135 | jezik = engleski }}</ref>

Termička razgradnja fulminata žive(II) može da počne na temperaturama većim od {{convert|100|C|F K}}, iako se odvija mnogo brže sa povećanjem temperature.<ref>{{cite journal|author= |title=Thermal decomposition and detonation of mercury fulminate|author1=W. E. Garner|author2=H. R. Hailes|journal=Proceedings of the Royal Society of London|date=1933|volume=139|issue=1–3|pages=1–40|bibcode=1933CP....334..128S|doi=10.1098/rspa.1933.0040|doi-access=free}}</ref>

Moguća reakcija za razlaganje živinog(II) fulminata dovodi do izdvajanja gasa [[ugljen-dioksid]]a, gas azota i kombinaciju relativno stabilnih soli žive.

: 4 Hg(CNO)<sub>2</sub> → 2 CO<sub>2</sub> +  N<sub>2</sub> +  HgO + 3 Hg(OCN)CN
: Hg(CNO)<sub>2</sub> → 2 CO +  N<sub>2</sub> +   Hg  
: Hg(CNO)<sub>2</sub> → :Hg(OCN)<sub>2</sub> ([[cijanat]] ili / i [[izocijanat]])
: 2 Hg(CNO)<sub>2</sub> → 2 CO<sub>2</sub> +  N<sub>2</sub> +  Hg + Hg(CN)<sub>2</sub> ([[živa(II) cijanid]])

== Osobine ==

{| class="wikitable sortable"
|-
! Osobina !! Vrednost
|-
| [[Водонична веза|Broj akceptora vodonika]] || 2
|-
| [[Водонична веза|Broj donora vodonika]] || 0
|-
| [[Геометрија молекула|Broj rotacionih veza]] || 0
|-
| [[Particioni koeficijent]]<ref>{{cite doi/10.1021/jp980230o|noedit}}</ref> (-{''ALogP'')}- || -1,6
|-
| [[Rastvorljivost]]<ref>{{cite journal|author= |title= |journal= |date= |volume=|issue=|pages=|doi=|pmid=11749573|noedit}}</ref> (-{''logS'', log(''mol/L''}-)) || 1,5
|-
| [[Polarna površina molekula|Polarna površina]]<ref>{{cite journal|author= |title= |journal= |date= |volume=|issue=|pages=|doi=|pmid=11020286|noedit}}</ref> (-{''PSA''}-, [[Ангстрем (јединица)|''Å''<sup>2</sup>]]) || 61,3 
|}

== Svojstva ==

Boja živinog fulminata varira zbog različitih proizvodnih odnosa, uključujući sivu, prljavo belu, svetlo žutu, mesečevu, čisto belu i druge boje. Čista živa pripada Mesecu. Živin fulminat je izuzetno osetljiv i silovit [[eksploziv]], eksplodiraće pri blagom sudaru, trenju ili dodiru sa zapaljenim ili zagrejanim telima, pa se koristi kao [[detonator]]. Toksičan je, a gasovi koji se oslobađaju tokom procesa pripreme i eksplozije su toksični, pa je živin fulminat zamenjen stabilnijim detonatorima, kao što su [[olovo azid]] i [[olovo stifnat]] molekulska formula:

: <chem>C6HN3O8Pb</chem>

i dinitrodiazofenol (Diazodinitrofenol) (molekulska formula:

: <chem>C6H2N4O5</chem>

Toplota formiranja je 267,8&nbsp;kJ/mol. Kristalna struktura živinog fulminata nije utvrđena sve do 2007. godine.<ref>{{cite journal| author = W. Beck, J. Evers, M. Göbel, G. Oehlinger and T. M. Klapötke | title = The Crystal and Molecular Structure of Mercury Fulminate (Knallquecksilber) | journal = [[Zeitschrift für anorganische und allgemeine Chemie]] |date= 2007 |volume = 633 | issue = 9 | pages = 1417–1422 | doi = 10.1002/zaac.200700176}}</ref>

Ako se '''živin fulminat''' polako zagreva, on će snažno eksplodirati na {{convert|152|C|F K}}; ako se zagreva velikom brzinom, eksplodiraće na {{convert|200|C|F K}}. Živin fulminat se stavlja u metalnu cev da bi se stvorio [[detonator]]. Jednačina dekompozicije je sledeća:

:<chem>Hg(CNO)2 -> Hg + 2 CO + N2</chem>

Proizvedene supstance korodiraju metal, pa se prajmeri napravljeni od živinog fulminata nazivaju korozivni prajmeri.Ako se ne održavaju na vreme nakon pucanja, to će pogoršati rđu vatrenog oružja. Ovaj prajmer je nekada bio široko korišćen, ali je zamenjen zbog svojih korozivnih svojstava.

== Hemijske i Fizičke Karakteristike ==

* '''Hemijska formula:''' <chem>C2N2O2Hg</chem>
* '''Molekulska masa:''' 284.62 g/mol
* '''Izgled:''' Beli ili sivkasti kristali ili prah
* '''Rastvorljivost:''' Slabo rastvorljiv u vodi, rastvorljiv u vrućoj azotnoj kiselini

== Korišćenje ==

Koristi se kao [[eksploziv]] u primarnom delu [[detonator]]a. U prošlosti je korišćena kao jedini punjač ili u mešavini sa [[kalijum hlorat]]om (KClO<sub>3</sub>) i [[antimon sulfid]]om (Sb<sub>2</sub>S<sub>3</sub>); trenutno u čistom obliku kao primarna mešavina bakarnih [[detonator]]a ili u smeši sa [[Olovni azid|olovnim azidom]] i srebrnim azidom (astrilna mešavina). U prošlosti je čak i flegmatizovani živin fulminat sa uljnim supstancama korišćen za pripremu fulminatnih kapisli.

== Prednosti i nedostaci ==

=== Prednosti ===

* Ističe se visokom osetljivošću na plamen, zbog čega se dodaje smešama radi povećanja zapaljivosti.
* Osetljivost na udar pucketave žive je nešto veća u poređenju sa drugim korišćenim materijalima.
* Poželjno svojstvo je visoka osetljivost na trenje i laka zapaljivost.
* Njegova visoka hemijska stabilnost je važna, mnogo puta veća od stabilnosti organskih peroksida, acetilida , većine perhlorata i diazo jedinjenja.

=== Nedostaci ===

*Prilikom presovanja visokim pritiskom lako se preliva, što je veoma nepoželjna osobina. Preliveni trusni živin barut u kapisli plamenom ne eksplodira, već samo izgori. Ova karakteristika je u prošlosti dovodila do kvara proizvedenih detonatora, rešavala se jedino preciznom kontrolom pritiska presovanja prilikom njihovog punjenja.
* Nedostatak je slabiji efekat detonacije. U poređenju sa drugim eksplozivima, za inicijaciju eksploziva je u proseku potrebno 5-10 veća količina, što ga čini znatno skupljim.

== Mere predostrožnosti ==

'''Živin fulminat''' je izuzetno osetljiva i toksična supstanca. Treba je čuvati na hladnom i suvom mestu, daleko od trenja ili udaraca. Trovanje živom moguće je prilikom ponovnog rukovanja u zatvorenom prostoru.

== Popularno i u kulturi ==

U [[film]]u iz 1955. Mister Roberts, zastavnik Pulver ([[Džek Lemon]]) nabavlja '''fulminat žive''', u nameri da kao šalu digne u vazduh svoj nepopularni kapetanski ležaj, umesto toga slučajno uništava vešeraj na brodu.

U šestoj epizodi prve sezone "Crazi Handful of Nothin "televizijske serije Breaking Bad, Volter Vajt koristi '''fulminat živu''' "sa malo hemijskog trika" da izazove [[Експлозија|eksploziju]] u kancelariji narko-bosa Tuco Salamanke kao taktiku zastrašivanja. Prikaz supstance i njenih efekata u seriji je upitan u smislu tačnosti; sami kristali, kao što je prikazano, bili bi preveliki da bi preživeli rukovanje bez eksplozije, a kada Volt baci kristal na zemlju, nastala eksplozija uništava kancelariju, ali ostavlja stanare nepovređenim;<ref name="rsc">{{Cite web |last=Hare2012-11-01T10:38:00+00:00 |first=Jonathan |title=Breaking Bad IV – can a little crystal blow up a room? |url=https://edu.rsc.org/analysis/breaking-bad-iv-can-a-little-crystal-blow-up-a-room/3007376.article |access-date=2023-02-26 |website=RSC Education |language=en}}</ref> međutim, nije objašnjeno šta Vajt podrazumeva pod hemijskim trikom ili kako je to moglo da utiče na eksplozivna svojstva kristala.

U epizodi Manik-a iz 1972. godine, pod nazivom „Šetnja u senkama“, policija je utvrdila da je fulminirana živa eksplozivni materijal korišćen u ubistvu, dizanju broda u vazduh.

== Sigurnost i Rukovanje ==

* Živa(II) fulminat je veoma osetljiv na udar, trenje, toplotu i električne iskre.
* Tokom istorije, mnoge nesreće su se dogodile zbog njegove nestabilnosti.
* Rukovanje zahteva posebne mere opreza zbog toksičnosti žive i eksplozivne prirode fulminata.

== Bezbednost ==

Zbog svoje ekstremne osetljivosti i toksičnosti žive, živa(II) fulminat je zamenjen sigurnijim i manje toksičnim materijalima tokom 20. veka. Danas se retko koristi, a njegova upotreba je uglavnom istorijska.

== Toksikologija i Uticaj na Okolinu ==

* Živa je teški metal koji je toksičan za ljude i životnu sredinu.
* Korišćenje živinog(II) fulminata doprinelo je kontaminaciji okoline živom.
* Izlaganje žive(II) fulminatu može dovesti do ozbiljnih zdravstvenih problema, uključujući trovanje živom. Stoga se pri rukovanju ovom supstancom moraju primeniti stroge mere zaštite.

== Zakonska Regulativa ==

* Korišćenje i proizvodnja '''živinog(II) fulminata''' su strogo regulisani zbog njegove toksičnosti i potencijala za zloupotrebu u ilegalne svrhe.

== Ekološki uticaj ==

Kao [[eksploziv]] koji sadrži živu, živa(II) fulminat može imati negativan uticaj na okolinu, posebno kada se oslobađa u vodi ili tlu. To može dovesti do kontaminacije i akumulacije žive u lanac ishrane, što predstavlja rizik za divlje životinje i ljude.

== Vidi još ==

* [[Fulminska kiselina]]
* [[Kalijum fulminat]]
* [[Barut]]
* [[Srebro fulminat]]
* [[Srebro azid]]
* [[Olovo(II) azid]]

== Reference ==
{{reflist|30em}}

== Literatura ==

{{Литература}}
* {{Clayden1st}}
* {{March6th}}
* {{Katritzky2nd}}
{{Литература крај}}
* {{книга
|автор    = Магочейников М. А., Галаджий Ф. М., Росинский Н. Л.
|название = Мастер-взрывник
|место    = Москва
|год      = 1962
}}
* {{Cite book
 | autor = Орлова Н. А.
 | naslov = Гремучая ртуть
 | izdanje = 1
 | stranice = 613
 | jezik = ruski
}}
* R. Knoll: ''Das Knallquecksilber und andere Sprengstoffe.'' Survival Press, Radolfz., November 2001, {{ISBN|3-8311-2876-6}}
* A. Stettbacher: ''Die Schieß- und Sprengstoffe.'' 2. Auflage, Leipzig, 1933.

== Bibliografija ==

* Costin D. Nenițescu, ''Chimie organică'', ediția a VI-a, Editura Didactică și Pedagogică, București, 1966

== Spoljašnje veze ==
{{Portal-lat|Hemija}}
{{Commonscat|Mercury(II) fulminate}}

* {{PubChemInCheKey|MHWLNQBTOIYJJP-UHFFFAOYSA-N|Mercury(II) fulminate}}
* [https://web.archive.org/web/20060425193836/http://www.npi.gov.au/database/substance-info/profiles/53.html National Pollutant Inventory - Mercury and compounds Fact Sheet]
* {{cite news | title = 300 years after discovery, structure of mercury fulminate finally determined | publisher = physorg.com | url = http://www.physorg.com/news107176552.html | date = 24 August 2007}}
* [https://urn.nsk.hr/urn:nbn:hr:128:077546 "Vojni eksplozivi"] Matija Šipek / Završni rad Karlovac / Stručni studij sigurnosti i zaštite / University of Applied Sciences / Veleučilište u Karlovcu, Karlovac, 2017.''
* {{Cite web
 | url = http://www.tiropratico.com/viaggio%20nella%20ricarica/ammunition/html/innesco.html
 | title = Inneschi moderni
 | publisher = Tiropratico.com
 | language = it
}}


{{normativna kontrola}}

[[Категорија:Једињења живе]]
[[Категорија:Фулминати]]